واخواهی چیست؟

در صورتی که رای غیابی صادر شود شخصی که محکوم شده باشد حق دارد به این رای اعتراض کند، به عبارت دیگر به اعتراض محکوم علیه نسبت به حکم غیابی واخواهی گفته می شود، مهلت واخواهی نسبت به کیفری یا مدنی بودن آن متفاوت خواهد بود چنانچه پرونده مریوط به وکیل کیفری تهران باشد 10 روز مهلت اعتراض و چنانچه پرونده مدنی باشد 20 روز مهلت اعتراض به حکم غیابی صادر شده، می باشد.

واخواهی چیست؟

معمولا برای عوام این سوال پیش خواهد آمد که واخواهی چیست؟

واخواهی در لغت به معنای اعتراض می باشد، مطابق ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی به تعریفی جامع از دیدگاه قانون نسبت به اعتراض به حکم غیابی یا همان واخواهی می پردازیم، در واقع حکم دادگاه حضوری می باشد و در صورتی که خوانده یا وکیل و نماینده حقوقی وی در هیچ کدام از جلسات دادگاه حضور پیدا نکنند و به صورت کتبی دفاعیات خود را به دادگاه ارائه ندهند، در این شرایط دادگاه به پرونده رسیدگی می کند و حکم غیابی را صادر می کند، اگر این رای مبنی بر محکومیت خوانده باشد، خوانده یا نماینده حقوقی وی حق دارد نسبت به حکم غیابی صادر شده، اعتراض نماید که در اصطلاحات حقوقی به این نوع اعتراض واخواهی گفته می شود، احکام غیابی حقوق کیفری با مدنی متفاوت هستند .

تفاوت احکام حقوق کیفری و مدنی

نخستین تفاوت میان احکام مزبور به این شرح می باشد: مطابق ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری چنانچه احضاریه ابلاغ واقعی به وقوع نپیوندد و خوانده، متهم یا وکیل وی در هیچ یک از جلسات دادرسی شرکت نکنند و لوایح حقوقی و دفاعی خود را تقدیم دادگاه ننمایند سبب تلقی شدن دادرسی حضوری نمی شود اما این امر در حقوق مدنی اینگونه نیست و در قانون آیین دادرسی مدنی بیان شده است که چنانچه اخطاریه به متهم، خوانده یا وکیل وی ابلاغ قضایی الکترونیکی واقعی شود هرچند وکیل یا خوانده در جلسات دادرسی حضور پیدا نکنند و یا لوایح خود را ارسال نکنند، جلسه دادگاه حضوری تلقی می شود و رای صادره نیز حضوری قلمداد می گردد .

دومین تفاوت مهلت اعتراض به حکم غیابی در احکام مزبور می باشد، مطابق ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری مهلت اعتراض نسبت به حکم غیابی صادر شده ده روز از تاریخ ابلاغ واقعی می باشد در صورتی که حسب ماده 306 قانون آیین دادرسی مدنی مهلت اعتراض از حکم غیابی صادر شده بیست روز برای اشخاص مقیم کشور و برای افرادی که خارج از ایران اقامت دارند دوماه ار تاریخ ابلاغ واقعی می باشد.

زمان مناسب برای واخواهی

شایان ذکر است، در خارج از زمان مقرر شده، اعتراض پذیرفته نمی شود مگر اینکه مستدلات مستحکمی به دادگاه ارائه شود و ثابت شود که امکان حضور یا ارسال لایحه وجود نداشته است، در این صورت اعتراض به حکم غیابی مانع اجرای حکم خواهد شد و دادگاه نیز مکلف است تا زمان صدور حکم جدید، حکم سابق را متوقف نماید.

دلایل بازدارنده از حکم دادگاه :

1_ بیماری که مانع از حرکت اشخاص می شود.
2_ فوت اقوام درجه یک یا درجه دو مانند فوت والدین، همسر و یا اولاد شخص.
3_ وقوع حوادثی چون حوادث قهریه از قبیل سیل، زلزله، احتراق یا تخریب که بر اثر این حوادث تقدیم دادخواست اعتراض در مهلت مقرر شده ممکن نباشد.
4_ حبس بودن شخص به نحوی که نتواند در مهلت مقرر دادخواست اعتراض خود را تقدیم دادگاه کند.

1) ملاک تشخیص حکم غیابی از حکم حضوری چیست؟

_ اولین و مهمترین ملاک تشخیص عدم حضور خوانده یا وکیل پایه یک دادگستری وی در هیچ یک از جلسات دادگاه می باشد.
_ عدم ارسال و ارائه لوایح حقوقی و دفاعی توسط خوانده یا وکیل وی به دادگاه و مراجع قضایی
_ هنگامی که اخطاریه ابلاغ به وقوع نپیوندد و یا عدم تحویل برگه اخطاریه به خوانده یا نماینده حقوقی وی

2) چه موضوعاتی در مرحله واخواهی امکان پذیر نیستند؟

برخی از موارد وجود دارند که بیان و اقامه آنها در مرحله واخواهی امکان پذیر نمی باشد به طور مثال موضوعاتی مانند اقامه دعوای اضافی و موضوع افزایش خواسته در این مرحله غیر ممکن می باشد.

3) چه موضوعاتی در مرحله واخواهی امکان پذیر هستند؟

در اقدامات عادی و طاری در مرحله واخواهی یک سری از موضوعات امکان پذیر است و می توان در این مرحله نسبت به آن موضوعات اقدام نمود که این موارد عبارت هستند از: ورود ثالث در مرحله مزبور، جلب ثالث، اقامه دعوای تقابل که در این زمینه ممکن است میان دکترین حقوقی و فقها اختلاف نظر به وجود بیاید ،کاهش خواسته، اعتراض ثالث به رای، بنابراین با توجه به موارد مذکور تمام موارد نامبرده در این مرحله امکان پذیر هستند ضمنا اثر تعلیقی و انتقالی نیز در مرحله واخواهی امکان پذیر هستند.