تفاوت عقد و ایقاع

پیش از پرداختن به اصل موضوع یعنی تفاوت عقد و ایقاع لازم است یاد آور شویم که عقد و ایقاع دو مفهوم حقوقی بسیار مهم هستند. لازم به ذکر است که مسائل حقوقی و در کل علم حقوق به دلیل تعیین روابط میان انسان ها از اهمیت بالایی برخوردار است. این امر ضرورت ارائه درست و صحیح مفاهیم حقوقی را به خوبی نمایان می کند.

آگاهی از تفاوت عقد و ایقاع سبب می شود تا افراد با حقوق خود آشنایی پیدا کرده و در رویارویی با این مسائل دچار سردرگمی نشوند. همچنین رسیدن به درک درستی از این دو مفهوم سبب‌ تنظیم روابط حقوقی افراد به نحو مطلوب خواهد شد. بنابراین لازم است بدانید که کسب آگاهی درباره تفاوت این دو موضوع حقوقی بسیار کاربردی می باشد که در ادامه متن به آن خواهیم پرداخت.

مهم ترین تفاوت عقد و ایقاع چیست؟

مهم ترین تفاوت عقد و ایقاع این است که عقد برای واقع شدن نیاز به دو اراده دارد اما ایقاع با یک اراده نیز محقق می شود. به این معنی که برای ایجاد آن نیازی به اراده شخص دوم نخواهد بود. دومین تفاوت مطرح شده میان عقد و ایقاع به نحوی با تفاوت اولی در ارتباط است.

به این صورت که انعقاد عقد بدون ایجاب و قبول ایجاد نخواهد شد. این موضوع به دلیل نیاز به اراده طرفین جهت انعقاد قرارداد است. با این حال به منظور واقع شدن ایقاع وجود تنها یک اراده کافی بوده و نمی توان ایجاب و قبول را برای آن در نظر گرفت.

سومین تفاوت عقد و ایقاع این است که هر دو نفر اراده کننده در عقد باید دارای اهلیت باشند. در ایقاع اما شرایط متفاوت است و به دلیل لزوم وجود تنها یک اراده اهلیت داشتن همان یک اراده کفایت می کند.

تفاوت دیگر میان این دو موضوع حقوقی این است که عقد چون با توافق صورت می گیرد لزومی به داشتن اعلام ندارد اما در ایقاع اعلام ضروری است. این امر به دلیل مفرد بودن عمل در ایقاع می باشد.

تفاوت دیگر عقد و ایقاع این است که ایقاع برای اعمالی مانند طلاق، رجوع شوهر و فرزند خواندگی به کار برده می شود. برای عقد اما همان گونه که از نامش پیداست اغلب جهت بستن قرارداد میان دو طرف صدق می کند. مانند رهن، بیع، جعاله، مضاربه، اجاره، وصیت، نکاح، کتابت و غیره.

نکته: نکته بسیار مهم درباره تفاوت عقد و ایقاع این است که برای اثرگذاری ایقاع، اطلاع رسانی و اعلام آن لازم می باشد. این اعلام بهتر است از طرف شخص اراده کننده صورت بگیرد.

اقسام مهم عقد و ایقاع کدامند؟

جهت درک بهتر تفاوت عقد و ایقاع بهتر است با اقسام هر کدام از این مفاهیم آشنا شد. مهم ترین اقسام عقد عبارتند از:

1.  عقد لازم
2. عقد خیاری
3. عقد جایز
4. عقد منجّز
5. عقد مطلق
6. عقد معوّض
7. عقد غیر معوّض
8. عقد تملیکی و غیره

عقد چیست؟

با توجه به ماده ۱۸۳ قانون مدنی در خصوص تفاوت عقد و ایقاع: عقد عبارت است از متعهد شدن یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر برای انجام کاری که مورد قبول آن ها است. به زبان ساده تر توافق یک یا چند نفر با یک یا چند نفر دیگر برای ایجاد کردن یک اثر حقوقی را عقد می‌ گویند.

لازم به ذکر است که عقد دارای دو رکن اساسی یعنی ایجاب و قبول می باشد. ایجاب در واقع همان پیشنهاد برای آغاز توافق است و قبول توافق نیز پذیرفتن پیشنهاد مربوطه می ‌باشد.

ایقاع چیست؟

نکته بسیار جالب درباره تفاوت عقد و ایقاع این است که در قانون تعریفی جامع و کلی از مفهوم ایقاع ارائه نشده است. با این حال در علوم فقهی به طور کامل به آن پرداخته شده و تعریفی بی نقض از آن ارائه شده است. در فقه ایقاع را انشاء بی نیاز از انشاء قبول می گویند.

با این تفاسیر باید گفت که ایقاع عملی حقوقی است که تنهد با اراده یک نفر ایجاد می شود. همچنین به صورت یک جانبه و بدونه در نظر گرفتن نظر طرف مقابل قرارداد فی مابین فسخ خواهد شد.

اقسام متنوع و متفاوت ایقاع نیز شامل موارد زیر می باشند:

• ایقاع موجد حق و مسقط حق.
• ایقاع معین و نامعین و نیمه معین.
• ایقاع تشریفاتی و رضایی.
• ایقاع فوری و مستمر.

لازم به ذکر است که برای هر کدام از اقسام عقد و ایقاع قوانین و مقررات و شرایط خاصی موجود است. این شرایط و قوانین از دیدگاه وکلا و کارشناسان حقوقی بسیار مهم و حائز اهمیت می باشند.

تفاوت عقد و ایقاع یکی از حساس ترین مسائل حقوقی است که کمتر کسی از آن آگاهی دارد. این دو مفهوم در ظاهر دارای معنایی یکسان هستند اما در حقوق و قانون از هم جدا می باشند. در صورتی که در مسائل حقوقی با این دو موضوع برخورد داشتید بهتر است با یک وکیل کیفری با تجربه مشورت نمایید.