قرار کفالت کیفری

قرار کفالت کیفری چیست؟

در مسئله قرار کفالت کیفری دادسرا یا دادگاه صادر کننده قرار به فردی تحت عنوان کفیل اعتماد می کند و وی را به عنوان ضامن بازگشت متهم به مراحل دادرسی می شناسد.

از این رو کاملا مشخص است که کفیل باید شخصی قابل اعتماد و موجه باشد. همین موضوع کافی است تا مشخص کند که هر کسی نمی تواند به عنوان کفیل در دادگاه و دادسرا شناخته شود.

• قرار کفالت کیفری چه کارکردی دارد؟
• قرار کفالت کیفری به چه معنی است؟
• مهمترین عناصر قرار کفالت کیفری چیست؟
• چه زمانی قرار کفالت کیفری صادر می شود؟
• مهمترین نکات مربوط به قرار کفالت کیفری چیست؟
• کارکرد یک وکیل در خصوص قرار کفالت کیفری چیست؟
• کفیل در قرار کفالت کیفری چگونه تعیین می شود؟
• چرا قرار کفالت کیفری صادر می شود؟
• کدام نهاد قضایی قرار کفالت کیفری را صادر می کند؟
• اصلی ترین کارکرد قرار کفالت کیفری در قانون چیست؟

قرار کفالت کیفری از انواع قرار های تامین محسوب می شود که به واسطه آن امکان حفظ حقوق بزه دیده تا حدودی فراهم می شود. در واقع در بررسی یک دعوی کیفری ممکن است نیاز باشد متهم به سبب مدارک و ادله ای که وجود دارد در بازداشت به سر ببرد تا امکان فرار احتمالی از او گرفته شود. اما در دو حالت متهم می تواند مانع از بازداشت خود شود. ارائه وثیقه و معرفی کفیل این دو را است.

در واقع با صدور قرار کفالت کیفری، متهم می تواند با معرفی کفیل به عنوان ضامن بازگشت وی به مراحل دادرسی کیفری در این مدت آزاد باشد. اما سوالی که در ادامه مطرح می شود این است که قرار کفالت کیفری به چه شکلی صادر می شود و از چه شرایطی برخوردار است؟

همچنین سوال مهم دیگری که در این بین وجود دارد این است که کفیل باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟

آیا هر فردی را می توان به عنوان کفیل به دادگاه معرفی کرد؟

آیا شرایط جرم و میزان خسارات بزه دیده در این خصوص تاثیرگذار است؟

همچنین کدام نهاد قانونی است که اقدام به صدور این قرار می کند؟ برای پاسخ به این دست از سوالات لازم است که ابتدا از دید بنیادی به این مسئله بپردازیم. با ما در ادامه همراه باشید.

قرار کفالت کیفری از دیدگاه بنیادی

قرار کفالت کیفری را زمانی می توانیم به درستی درک کنیم که ابتدا بتوانیم شرایط و مفاهیم مربوط به آن را از دید بنیادی مورد بررسی قرار دهیم. اولین سوالی که باید به آن پاسخ دهیم این است که اساسا قرار چیست و چه کارکردی در مسیر قضایی دارد؟ همچنین قرار توسط کدام نهاد صادر می شود؟ پاسخ این سوالات می تواند بخش مهمی از مفهوم قرار کفالت کیفری را به ما نشان دهد.

به طور کلی می توان اینگونه بیان کرد که چند نوع رای توسط مراجع قضایی صادر می شود که حکم و قرار از مهمترین ترین آن هاست. حکم دارای دو ویژگی بسیار مهم است. اول این که این رای بر اساس ماهیت دعوی و به صورت مستقیم مربوط به آن صادر می شود و دوم این که قاطع است.

قرار رائی است که یکی از این دو ویژگی را ندارد. در واقع ممکن است رای صادر شده به صورت مستقیم به دعوی ربطی نداشته باشد و یا این که رای صادر شده قاطع محسوب نشود. در این صورت گفته می شود که این رای از نوع قرار است.

نکته مهم دیگر که می تواند در خصوص قرار کفالت کیفری نیز بسیار تاثیرگذار باشد این است که دادگاه های کیفری قادر به صدور انواع رای از جمله حکم و قرار هستند. اما دادسرا تنها می تواند نسبت به صدور قرار اقدام کند. از این رو به صورت عمومی قرار کفالت کیفری توسط دادسرا تعیین می شود. اما چرا؟

دادسرا در مسیر کیفری مکلف به کشف و اثبات جرم است. بنابراین دادسرا دعوی را تا لحظه اثبات یا رد جرم مورد بررسی قرار می گیرد. دادسرا بر اساس ابزار بسیار مهم قرار می تواند دعوی را کنترل کند و باعث اثبات یا رد جرم شود.

از این رو اگر دادستان تشخیص دهد که درصد اثبات جرم بالاست و ممکن است متهم طی این مراحل فرار کند قرار بازداشت وی را صادر می کند که ممکن است با درخواست صدور قرار کفالت کیفری متهم رو به رو شود. در صورتی که شرایط جرم و متهم و بزه دیده این اجازه را بدهد، دادسرا نسبت به تعیین کفیل اقدام می کند. حال سوال اینجاست که کفیل معرفی شده باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟ در واقع چه کسی می تواند کفیل باشد؟

قرار کفالت کیفری و شرایط تعیین کفیل

در مسئله قرار کفالت کیفری دادسرا یا دادگاه صادر کننده قرار به فردی تحت عنوان کفیل اعتماد می کند و وی را به عنوان ضامن بازگشت متهم به مراحل دادرسی می شناسد. از این رو کاملا مشخص است که کفیل باید شخصی قابل اعتماد و موجه باشد. همین موضوع کافی است تا مشخص کند که هر کسی نمی تواند به عنوان کفیل در دادگاه و دادسرا شناخته شود.

نکته مهم دیگر این است که قانون هیچگاه نمی خواهد خود را در معرض خطر قرار دهد. از این رو باید همه شرایط پیش بینی شود. بنابراین قانون این شرط را در خصوص قرار کفالت کیفری نیز اجرایی کرده است که کفیل باید دارای تمکن مالی کافی باشد تا در صورت فرار متهم و یا عدم حضور او امکان جبران خسارت بزه دیده وجود داشته باشد. به نوعی کفیل باید وجه الکفاله ای تحت عنوان ضمانت تسلیم قانون کند تا در صورت بروز هر مشکلی قانون بتواند بر اساس آن حقوق بزه دیده را پرداخت نماید. این وجه بر اساس نوع جرم و صلاح دید قانون تعیین میشود.

بنابراین اگر بخواهیم ساده و تیتروار بیان کنیم، کفیل باید موجه و دارای اهلیت باشد. یعنی از عقل، رشد و بلوغ برخوردار باشد و با رضایت خویش این کفالت را بر عهده بگیرد. همچنین این فرد باید از تمکن مالی متناسب با وجه الکفاله را در اختیار داشته باشد تا قانون بتواند به وی اطمینان کند.

به طور کلی مسئله قرار کفالت کیفری یک مسئله نسبتا پیچیده در قانون کیفری ایران محسوب می شود. این مسئله هم برای بزه دیده، هم برای متهم و هم برای کفیل یک مسئله حساس است. از این رو در قانون جدید کیفری، صدور قرار کفالت کیفری به عنوان یکی از آخرین راه ها محسوب می شود. از این رو کار وکیل کیفری در این خصوص سخت به نظر میرسد. چرا که باید وی بتواند دادسرا یا دادگاه را نسبت به این موضوع ترغیب و راضی کند.