پرداخت دیه مقتول از بیت المال و شرایط قانونی آن

پرداخت دیه مقتول از بیت المال یکی از امکاناتی است که قانون بر اساس قوانین شرع و فقه پیش بینی کرده است. در واقع مسئله اصلی که وجود دارد این است که بر اساس شرایط فقهی و قوانین اسلامی خون مسلمان نباید هدر رود. بنابراین دیه فرد مقتول باید به نحوی پرداخت شود. از این رو لازم است در شرایطی که امکان پرداخت دیه برای قاتل یا عاقله وی وجود ندارد، دولت این هزینه را عهده دار شود.

این همان مسئله ای است که باعث شده است قانونگذار از مفهومی تحت عنوان پرداخت دیه مقتول از بیت المال استفاده کند.

پرداخت دیه مقتول از بیت المال چیست؟

• پرداخت دیه مقتول از بیت المال چه شرایطی دارد؟
• مهمترین نکات مربوط به پرداخت دیه مقتول از بیت المال چیست؟
• شرایط پرداخت دیه مقتول از بیت المال چیست؟
• چه زمانی امکان پرداخت دیه مقتول از بیت المال وجود دارد؟
• شرایط اثبات برای پرداخت دیه مقتول از بیت المال چیست؟
• مواردی که امکان پرداخت دیه مقتول از بیت المال ایجاد می شود چیست؟
• چرا پرداخت دیه مقتول از بیت المال امکان پذیر است؟
• کدام نهاد در خصوص پرداخت دیه مقتول از بیت المال تصمیم گیری می کند؟
• بهترین راه برای استفاده از امکان پرداخت دیه مقتول از بیت المال چیست؟
• توجیه قانونی در خصوص پرداخت دیه مقتول از بیت المال چیست؟

به طور کلی ما در این مقاله به دنبال این هستیم که بدانیم پرداخت دیه مقتول از بیت المال چه شرایطی دارد و دولت یا حکومت در چه شرایطی نسبت به پرداخت دیه اقدام می کنند؟ همچنین از جمله مهمترین سوالاتی که وجود دارد این است که آیا حکومت یا دولت نسبت به پرداخت دیه اعضا و یا ارش نیز اقدام می کند یا خیر؟ این ها مهمترین شرایط و سوالاتی است که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

پرداخت دیه مقتول از بیت المال و بررسی چارچوب ها

پرداخت دیه مقتول از بیت المال را زمانی می توانیم به درستی درک کنیم که با چند مفهوم آشنا شویم. در واقع چرایی این کار را اگر بخواهیم از منظر قانونی و شرعی مورد بررسی قرار دهیم باید نسبت به فهم دقیق چارچوب عناصری مانند دیه اقدام کنیم.

به طور کلی دیه نوعی مجازاتی است که جنبه جبران خسارت دارد. در واقع دیه به مالی گفته می شود که برای جنایت های غیر عمد و شبه عمد علیه نفس، اعضا و منافع ایراد شده باشد. از طرف دیگر قانونگذار امکان استفاده از مجازات دیه را برای جنایت های عمدی که امکان قصاص برای ان ها وجود نداشته باشد پیش بینی کرده است. بنابراین بر اساس قانون دیه نوعی مجازات مالی است که عمدتا هدف جبران خسارت را دنبال می کند.

از طرف دیگر مسئله ای که وجود دارد این است که دیه یک نوع مفهوم شرعی و فقهی محسوب می شود. از این رو در خصوص فهم این موضوع باید کمی به شرع و مفاهیم فقهی مراجعه کرد. نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که بر اساس قوانین اسلامی خون مسلمان و یا خسارت جسمی وارد شده به وی نباید هدر رود. از این رو بر اساس این اصل شرعی حکومت اسلامی مکلف است به هر ترتیب که باشد نسبت به پرداخت دیه اقدام کند.

در بسیاری از موارد مرتکب و یا عاقله ( پدر، پسر و بستگان ذکور نسبی پدر و مادر ) مکلف به پرداخت دیه هستند. اما در شرایطی ممکن است امکان پرداخت دیه توسط این دست از افراد وجود نداشته باشد. در واقع ممکن است مرتکب یا عاقله تمکن مالی نداشته باشد و یا شرایطی ایجاد شود که امکان شناسایی قاتل نداشته باشد. در این صورت حکومت مکلف به پرداخت دیه از بیت المال محسوب می شود.

در این صورت اصل شرعی و فقهی رعایت شده و خانواده مقتول و یا فردی که دچار آسیب بدنی شده می تواند حقوق مالی خود را به دست بیاورد. این ها اصلی ترین مفاهیمی است که باید در این خصوص به آن توجه داشت. حال در ادامه شرایط بیشتری را در این خصوص مورد بررسی قرار می دهیم.

آیا با شرایط دیه برابر زن و مرد آشنا هستید؟

شرایط پرداخت دیه مقتول از بیت المال

حال سوال مهم و اساسی این است که قانون در چه شرایطی امکان پرداخت دیه مقتول از بیت المال را فراهم کرده است. در این خصوص مواد قانونی متعددی ذکر شده و یک وکیل کیفری به خوبی نسبت به آن آشنایی دارد. در ادامه تنها به چند مورد کلی و مهم از ان ها اشاره خواهیم کرد.

همانطور که گفتیم در صورتی که مرتکب دارای عاقله نباشد و یا عاقله وی تمکن مالی نداشته باشد و همچنین اگر برای خود مرتکب امکان پرداخت دیه وجود نداشته باشد، این حق مالی از طریق بیت المال پرداخت می شود. همچنین در شرایطی که ممکن است قاتل فرار کرده باشد و امکان پرداخت دیه از اموال وی وجود نداشته باشد. به طور مثال قاتل اموالی نداشته باشد در این صورت قانون برای جبران این حق مالی، امکان پرداخت دیه مقتول از بیت المال را فراهم کرده است.

در صورتی که دادگاه کیفری دچار لوث شود و طرف متهم نسبت به ادای قسامه اقدام کند، دادگاه نسبت به پرداخت دیه از طریق بیت المال اقدام می کند. همچنین اگر مقتول بر اساس ازدحام جمعیت از فوت کرده باشد و یا دچار حوادث اینچنینی شده باشد، برای این که خون وی هدر نرود حکومت مکلف به پرداخت دیه خواهد بود.

نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که اگر شخص دیوانه ای به دیگری حمله کرده باشد و آن فرد به عنوان دفاع از خود باعث مرگ وی شده باشد، دیه از بیت المال پرداخت می شود. اما اگر شخص حمله کننده دیوانه نبوده و در صحت عقل اقدام به جنایت علیه فرد دیگری کرده باشد، اگر به واسطه دفاع از خود از بین رفته باشد دیه به وی تعلق نخواهد گرفت و حکومت الزامی برای پرداخت دیه در این صورت ندارد.

این ها مهمترین نکاتی است که باید در خصوص پرداخت دیه مقتول از بیت المال بدانید. همچنین در نظر داشته باشید که در این حالت ها، دادگاه و قانون نسبت به پرداخت دیه عضو از طریق بیت المال دستورات لازم را صادر می کند.